استان گيلان با دارا بودن جاذبه‌هاي گردشگري، طبيعي و تاريخي فراوان يكي از مناطق مهم جذب گردشگر در ايران به شمار مي‌رود و شهرك تاريخي "ماسوله" در غرب شهرستان فومن يكي از شاهكارهاي تاريخي و جاذبه بي‌نظير گردشگري اين استان و كشور پهناور ايران است.

اين شهرك در ضلع شرقي يكي از كوههاي تالش و در فاصله‪ ۶۰‬كيلومتري منتهي اليه جنوب غربي و در ‪ ۳۵‬كيلومتري غرب شهرستان فومن و در تقاطع سه استان گيلان، زنجان و اردبيل قرار دارد.

مساحت اين شهرك در حدود ‪ ۱۶۰‬هزار متر مربع است و خانه‌هاي آن طوري در دامن و حصار كوه از كنار رودخانه ماسوله ساخته شده كه بصورت پلكاني به‌طرف شمال كشيده شده‌اند.

وضع طبيعي ماسوله طوري است كه از سه جهت شمال، جنوب و مغرب به كوه وصل است و از طرف شرق به دره منتهي مي‌شود.

شهرك ماسوله همانند پلكان نردبان مسافران را به كوچه‌هاي تنگ و باريك با سنگ فرشهاي فرسوده هدايت مي‌كند.

خانه‌هاي اين شهرك قديمي در قلب كوهستان به گونه‌اي آرميده كه پشت بام هر خانه حياط خانه بالاتر و محل رفت و آمد مسافران و سياحان است.

در كوچكترين شهر گيلان "ماسوله" پنجره‌هاي منبت كاري با گل‌هاي شمعداني و قله كوه، مسافران و گردشگران و رهگذران را بخود مي‌خواند.

در بازارش هر چه از صنايع دستي گيلان و خوراكي‌هاي شيرين اين ديار سرسبز مثل حلواي شيرين نوروزي دست پخت زنان ماسوله، كلوچه بامزه فومن و نان روغني بخواهي مي‌تواني تهيه كني.

عروسك‌سازي و بافت جوراب پشمي يكي از مهم‌ترين صنايع دستي اين منطقه است و در كنار آنها چاروق دوزي ، گيوه و چموش دوزي ، ساخت ابزار و يراق اسب و ساخت انواع درهاي مشجر و پنجره از ديگر صنايع دستي اين منطقه به شمار مي‌آيد.

در هركوي و برزن و در مغازه‌هاي كوچك ماسوله خرد و كلان مشغول بافت گيوه و چاروق هستند بطوريكه ظرافت بافت و حركت دست بافندگان مسافران را به درنگ وا مي‌دارد.

قله‌هاي شاه معلم، قند كله، لاسه سر، سينگي سياه از مناظر طبيعي زيباي اين منطقه است و هرساله كوهنوردان زيادي همه ساله براي صعود و آموزش به اين ارتفاعات مي‌آيند.

به گزارش ايرنا برخي از مردم منطقه به عنوان راه بلد راههاي ماسوله كوهنوردان را براي صعود به قله‌ها راهنمايي مي‌كنند و درآمد نسبتا خوبي از اين طريق دارند.

استادان و صنعتگران ماسوله انواع لوازم مورد نياز آهنگري و كشاورزي، ادوات جنگي مانند گلوله توپ تزييني و تفنگهاي سرپر با نقوش و نوشته‌هاي برجسته بربدنه تفنگ و شمشيرها كنده كاري و محكم توليد مي‌كنند.

مردم خوب ماسوله كه از اقوام گيل و تالش هستند با زبان ماسوله تالشي ميزبان بسيار خوبي به حساب مي‌آيند.

به‌گفته مسوولان گردشگري گيلان بازديد حدود يك ميليون نفر گردشگر و مسافر داخلي و خارجي در سال گذشته بر اين مهم صدق مي‌گذارد.

اين شهرك تاريخي نماينده آثار تاريخي ايران در طرح ميراث فرهنگي و گردشگري يونسكو در بين هشت كشور آسياي ميانه و هيماليا است.

اين مجموعه به شماره ‪ ۱۰۹۰‬در فهرست آثار ملي ايران ثبت شده است.

شهرك تاريخي ماسوله با /‪ ۷۶۶‬نفر جمعيت در ‪ ۲۵‬كيلومتري غرب مركز گيلان قرار دارد./ايرنا